صحافی کتاب هنر و فرایندی است که به وسیله آن، صفحات یک کتاب به هم متصل شده و در یک جلد محکم قرار می‌گیرند. این فرایند شامل استفاده از مواد چسبنده، کاغذ، پارچه، چرم و سایر مواد مخصوص برای ایجاد یک جلد محکم و بادوام برای کتاب است. همچنین، طراحی جلد کتاب باعث می شود، اثرهای زیبا و منحصر به فرد ایجاد شود. صحافی کتاب، نقش مهمی در حفظ و ارزشمندسازی اثار نوشتاری و هنری دارد. در ادامه قصد داریم نکات مهمی در مورد انواع صحافی کتاب بیان کنیم پس برای کسب اطلاعات بیشتر با ما در انتشارات فروغ سیمرغ همراه باشید.
برای دریافت سفارش چاپ کتاب در انتشارات فروغ سیمرغ با کارشناسان ما تماس بگیرید
تاریخچه صحافی کتاب
همانطور که می‌دانید کتاب و نوشتن آن تاثیرات زیادی در پیشرفت علم و تمدن داشته است. در زمان‌های قدیم برای نوشتن از سنگ‌ها استفاده می‌کردند که جابجایی آن بسیار سخت و سنگین تلقی میشد که به مرور زمان کاغذهایی از جنس پاپیروس به وجود آمد که نسبت به لوح های سنگی، جابجایی راحت و آسان‌تری داشت. بعد از گذشت زمان، صحافی یعنی عملی که بتوان برگه‌ها را به صورت منظم و با ترتیب خاص کنار هم قرارداد به وجود آمد، چرا که درهم ریختگی برگه‌ها، یک مشکل جدی محسوب میشد و همانطور که می‌دانید نظم و به هم بستن برگه‌ها در اثربخشی کتاب بسیار تاثیرگذار است.
مسئله دیگر آسیب پذیری برگه‌ها از نظر فرسایش، رطوبت و… بود که بر اساس آن عمل جلدسازی روی کار آمد. اما به مرور زمان با به کارگیری صحافی، صفحات کتاب را به راحتی بر روی هم تنظیم کرده و جلد خاصی روی آن قرار دادند.
به طور کلی می‌توان گفت صحافی، برای نگه داشتن صفحه‌های کتاب روی هم است که از بی نظمی جلوگیری می‌کند تا ماندگاری آن بیشتر شود. امروزه در موزه‌های گوناگون کتاب‌هایی از دوره‌های قدیم را به راحتی مشاهده می‌کنید که به خوبی می‌توانید به اهمیت این کار پی ببرید.
صحاف وظیفه قرار دادن برگه‌های کتاب بر روی هم و ته‌بندی آن را بر عهده دارد، چرا که صفحات به صورت دستی مطابق الگویی که طراحی شده است، تعیین می‌شود. اگر مطابق الگوی خاص صورت نگیرد حتی با وجود کیفیت و زیبایی آن، محصول استاندارد کافی را ندارد. سعی داریم با معرفی انواع صحافی کتاب شما را برای انتخاب راهنمایی کنیم.
انواع صحافی کتاب
همانطور که در مطالب بالا بیان کردیم صحافی در زمان‌های قدیم تا به امروز مورد استفاده قرار گرفته است. به طور کلی می‌توان گفت: مجله، بروشور، کاتالوگ و… جز مرحله‌های مختلف صحافی هستند که در تولید هر کتاب به شمار می‌رود و همه کارهای آن در چاپخانه‌ها صورت می گیرد. در ادامه انواع صحافی کتاب را به صورت کامل و ساده بیان می کنیم تا شما به راحتی با مطالعه مقاله بتوانید اطلاعات کافی و جامع کسب کنید.
صحافی کتاب دارای انواع مختلفی است که هر کدام تکنیک‌های متعدد و منحصر به فردی به دنبال دارد و هر یک از روش‌ها به کاربرد نهایی کتاب کارفرما نیز بستگی دارد. از انواع صحافی می‌توان به چسب گرم و سرد، دوخت مفتولی، تا کردن، منگنه، پانچ، فنر پلاستیکی و سیمی، ته بند اوراق و… اشاره کرد. اما بیشترین روش‌هایی که امروزه استفاده می‌شود موارد زیر است.
صحافی چسب گرم
یکی از رایج‌ترین روش‌های صحافی، صحافی چسب گرم است که نام دیگر آن صحافی حرارتی میباشد. از نظر استحکام می‌توان گفت، دارای ماندگاری زیاد و مقاومت بالایی است که در نهایت می‌تواند یک کتاب با طول عمر بالا را در اختیار افراد قرار دهد. روش صحافی کتاب با چسب گرم یکی از روش‌های متداول برای مجلد کردن کتب است. در این روش، ابتدا صفحات کتاب به گروه‌های کوچک‌تری (معمولاً به صورت 16 صفحه) تقسیم می‌شوند و سپس یک لایه از چسب گرم بر روی ظرفین (سطح برش تا شده کاغذ) قرار می‌گیرد. سپس صفحات به هم فشرده و در چسب غوطه می‌زنند. این فرآیند برای هماهنگ کردن صفحات و ایجاد اتصال دائمی بین آن‌ها انجام می‌شود. سپس گروه‌های صفحات به عنوان “توده‌های کتاب” شناخته می‌شوند و در حالتی که چسب هنوز گرم است، به یکدیگر چسبانده می‌شوند. بعد از این مرحله، توده‌های کتاب درون یک جلد قرار می‌گیرند و چسب بعد از خشک شدن به صورت دائمی زیر لبه‌های کاغذ می‌ماند. سپس جلد کتاب با مواد مختلف از جمله پارچه یا چرم مزین می‌شود.
صحافی چسب سرد
از مواد رزین پلی اورتان تولید می‌شود که سرعت و تولید آن مانند چسب گرم بوده اما تفاوت آن در چسبندگی و کشسانی است. این نوع صحافی در گرما فعال نیست و سرما نیز در آن اثری ندارد. یک نکته قابل توجه صحافی چسب سرد، جدا شدن چسب از کاغذ است که می‌توان با فرایندهای ویژه چسب را از کاغذ آن جدا کرده و بازیافت نمود.
در این روش، ابتدا صفحات کتاب به گروه‌های کوچک‌تر تقسیم می‌شوند. سپس گروه‌های صفحات به یک پشت کاغذی پیوسته می‌شوند و سپس یک لایه چسب سرد روی ظرف کاغذی پخش می‌شود. پس از این مرحله، یک دستگاه فشار، بر روی صفحات فشار و حرارت متناسبی اعمال می‌کند تا چسب به‌طور دائمی با صفحات اتصال یابد. پس از این مرحله، توده‌های کتاب درون یک جلد قرار می‌گیرند و چسب بعد از خشک شدن به صورت دائمی زیر لبه‌های کاغذ می‌ماند. سپس جلد کتاب با مواد مختلف از جمله پارچه یا چرم مزین می‌شود. این روش به عنوان یک روش کارآمد و قابل اعتماد برای صحافی کتب شناخته می‌شود.
صحافی نخی (سوزنی)
این شیوه از صحافی برای ایجاد کتاب‌هایی با عمر طولانی مناسب است و به طور سنتی برای کتاب‌های با ارزش بالا استفاده می‌شود. صحافی نخی با استقامت بیشتری نسبت به صحافی چسبی انجام می‌شود و برای کتاب‌هایی که قرار است استفاده مکرر شود، مناسب است.
صحافی فنری
نام دیگر این صحافی، صحافی سیمی است که بیشتر برای کتاب‌های با صفحات کم، رایج است. از این نوع صحافی بیشتر برای دفتر تلفن، تهیه گزارش، کتابچه‌های آشپزی، دستورالعمل، کتاب راهنما، تقویم، دفترچه یادداشت و… استفاده می‌شود که علاوه بر ظاهری بسیار زیبا دارای سرعت در پروسه انجام فرآیند نسبت به روش های دیگر زیاد است. صحافی فنری یا سیمی، بیشتر برای استفاده‌های بالا از محصول است تا به راحتی از کتاب استفاده کرده و از پاره شدن صفحات جلوگیری شود.
صحافی کتاب با استفاده از فنر، یک روش متداول و موثر برای ایجاد کتبی با امکان باز و بسته کردن مکرر است. در این روش، ابتدا صفحات کاغذی کتاب با استفاده از یک پانچ (به شکل دایره‌های کوچک) پانچ می‌شوند. سپس تمام صفحات به یکدیگر متصل می‌شوند و داخل یک روکش شفاف قرار می‌گیرند. سپس یک فنر مناسب به طول کتاب برش داده شده و به گونه‌ای که اندازه آن با اندازه کتاب مطابقت داشته باشد، از طریق آن دایره‌های پانچ شده در صفحات عبور داده می‌شود. این روش به صورت گسترده در ساخت کتب راهنما، دفترچه راهنما و سایر نوع کتبی که نیاز به آسانی در مرور و مطالعه دارند، استفاده می‌شود.
صحافی منگنه‌ای
یکی دیگر از متداول‌ترین صحافی نوع منگنه‌ای است که در دو نوع مختلف تخت و لوپ انجام می‌شود. این دو روش دارای مراحل یکسان، اما ظاهر متفاوتی هستند. زمانی که ضخامت صفحات بیشتر شود، در آخر محصول استحکام خوبی پیدا نمی‌کند. این مدل صحافی، نسبت به صحافیهای فنری و پانچ، زیبایی بیشتر، قابل دسترس، سرعت بالا و هزینه کمتری نیز به همراه دارد. در این روش صفحات مرتب شده پشت سر هم توسط دستگاهی به نام پانچ، سوراخ می‌شود و به وسیله فنر، صفحات به هم متصل می‌شوند. فنر آن‌ها در سایزهای مختلف تولید شده و قابل استفاده است.
صحافی جلد نرم و سخت
این صحافی، از جنس مقوای نازک است که انعطاف پذیری زیادی دارد، به همین دلیل به آن جلد نرم می‌گویند. در این روش برگه‌ها به ترتیب روی هم چسبیده، که می‌توان از چسب گرم و یا سرد استفاده کرد. در صحافی جلد سخت از مقواهای ضخیم استفاده می‌شود که دارای انواع مختلف سلفون، چرمی و گالینگور است. مثلاً از جنس سلفون برای جلد آن، با مقواهای بسیار ضخیم به صورت جداگانه چاپ می‌شود و با سلفون روکش شده سپس به کتاب متصل می‌شود. این نوع صحافی دارای قیمت بالا و مدت زمان زیادی برای تولید آن نیاز است.
صحافی مجله‌ای
در این نوع صحافی، صفحات آن به صورت برگه‌های پشت و رو چاپ شده و در نهایت به وسیله منگنه یا مفتول‌های سیمی به هم متصل می‌شوند. صحافی مجله‌ای ارزانتر از صحافیهای دیگر بوده و برای مجله‌ها و دفترچه‌های راهنما کاربرد دارد.
انواع صحافی کتاب و استفاده از آن برای چاپ و انتشار کتاب مد نظر
امروزه با پیشرفت علم و فناوری‌های امروزی، جلد کتاب‌ها، بسیار زیبا و با ترتیب و برش‌های خاصی، برگه‌ها کنار هم قرار می گیرد. صحافان برای زیبایی جلد کتاب، از مواردی همچون پوشش مخملی، طلاکوبی، برجسته سازی و از کاور استفاده می‌کنند که بتواند مشتری را جذب و قیمت محصول را دوچندان کند. همچنین چاپ، طراحی و تمامی خدمات سفارش شده مشتری، به صورت کامل و به سلیقه و هزینه پرداخت شده انجام می‌شود.
